استان زنجان طبق آخرین آمایش و آمارگیری صورت گرفته در بین مراکز استان‌ها، شادترین استان کشور شناخته شده، در حالیکه این استان از وجود مراکز شادی و تفریحی خوب و مناسب بی‌بهره است.
یافته‌های پژوهش «شادکامی مردم ایران و عوامل موثر بر آن» از میان 30 استان مورد بررسی، استان زنجان را با 69.3 میانگین امتیاز شادکامی، شادترین استان کشور معرفی کرده است.
اما در این بین با وجود همه پژوهش‌ها و نتایج آمارهای انجام شده، متاسفانه استان زنجان و در راس آن شهر زنجان از نبود مراکز تفریحی و فراغتی خوب برای جذب جوانان و خانواده‌ها بسیار رنج می‌برد.
مؤسسه تحقیقاتی «زمین» وابسته به دانشگاه کلمبیا در آمریکا با انتشار گزارشی درباره وضعیت شادی و رضایت از زندگی در 156 کشور دنیا، رتبه ایران را 115 اعلام کرده است. البته این نتیجه کار موسسه‌ای با فرهنگ متفاوت با مردم ایران است و احتمالا سطح دسترسی پایین آن به جامعه ایران بر نتیجه کار آن تأثیر گذاشته است.
نیاز اساسی در جامعه پویا و جوان احساس شاد بودن است و جامعه شاد از جوان‌های شاد خود انگیزه و نیرو می‌گیرد، لذا باید به این موضوع توجه کرد که چگونه می‌توان برای شاد نگه داشتن جوانان و همه اقشار جامعه بستر سازی کرد.
65 درصد از جمعیت کشور ما را جوانان زیر 30 سال تشکیل می‌دهند و برخی کارشناسان معتقدند به دلیل فقدان شادی و نشاط اجتماعی، 25 درصد این افراد در افسردگی به سر می‌برند.
مطابق نظر کارشناسان ثابت شده شادی و نشاط، ماده اولیه تغییر جامعه و تحول و تکامل درونی انسان‌ها است. در جامعه خوشحال و خرسند تولید بهتر، اشتغال بیشتر و اقتصاد سالم‌تر خواهد بود.
بدون شک در چنین محیطی امنیت اجتماعی و فردی راحت‌تر به دست می‌آید. در محیط شاد، ذهن انسان پویا، زبانش گویا و استعدادش شکوفا می‌شود، در حالیکه جامعه‌ای که جوانانی افسرده دارد محکوم به شکست است چرا که انرژی افراد صرف برطرف کردن اندوه و ناراحتی شده و دیگر فرصتی برای تولید و توسعه باقی نمی‌ماند.
یکی از شاخص‌های رفاه شهری، افزایش تسهیلات و امکانات زیست و زندگی بهتر است و شهر بدون داشتن مراکز تفریحی، شهر ایده‌الی برای جامعه آن منطقه نبوده، چون در زندگی در هم فشرده شهری که در یک محل نسبتا کوچک هزاران انسان در کنارهم زندگی می‌کنند، مراکز تفریحی بر خلاف روستا، از خانه و اطراف آن به مکان‌های مشخص انتقال داده می‌شود.
به همین منظور و برای برطرف کردن نیازهای شهروندان، برای هر شهری مراکز تفریحی زیادی ساخته شده که یکی از عمده‌ترین و سالم‌ترین آنها، پارک‌ها یا مراکز تفریحی سبز است.
فضای سبز و وجود فضاهای سبز اختصاصی مانند پارک‌ها، ضرورت نخست زندگی شهری است. شهروندان به جایی برای تفریح، ورزش، برای گپ‌و‌گفت و برای گذراندن لحظاتی در آرامش و سکوت، نیاز دارند. تغییر چهرۀ شهر در نبود فضای سبز، زیان‌های جدی از جمله رشد آلاینده‌ها و اختلالات روانی و افسردگی را به دنبال دارد.
چندی پیش، یکی از رسانه‌های انگلستان یک نظرخواهی را مطرح کرد که نتایج آن نشان می‌داد 81 درصد از مردم انگلیس به جای افزایش ثروت، از دولت توقع دارند که زندگی شادتری برایشان فراهم کند.
در این رده‌بندی دانمارک به عنوان شادترین کشور دنیا انتخاب شده و دلیل آن چنین ذکر شده است: ثبات سیاسی، عدم وجود خط فقر در جامعه، عدم وجود بیکاری، فرهنگ کاری راحت و بی‌تنش، خانواده‌های محکم و آمار طلاق بسیار پایین، سرویس‌های دولتی خدمات اجتماعی، بیمه همگانی، مدارس و دانشگاه‌های رایگان با کیفیت آموزشی مناسب، هویت اجتماعی مشخص برای جوانان، طبیعت بکر و معماری شهری زیبا، آلودگی محیط زیست ناچیز، میزان جرم و جنایت ناچیز، امکانات شهرنشینی با کیفیت بسیار بالا، امکان ورزش‌های نزدیک به طبیعت مانند کوهنوردی، اسکی و سوارکاری برای همه.
به نظر کارشناسان، نبود شادی در جامعه نه تنها سبب افزایش اقدامات خشونت‌بار شده، بلکه باعث شده هر هفته 5 هزار نفر از ایران به آنتالیا، ارمنستان، مالزی و ترکیه مسافرت کنند. این درحالی است که در کشور ایران و استان زیبای زنجان جاذبه‌های گردشگری فراوانی وجود دارد.
از سوی دیگر گسترش شادی در جامعه، آن قدر که آسیب‌ها و بزه‌های اجتماعی برای جامعه هزینه دارند، هزینه‌بر نیستند، از این رو می‌توان با رعایت قوانین حاکم بر جامعه، به آسانی زمینه‌های لازم برای شادمانی را فراهم کرد.
در سال‌های اخیر در زنجان نیز قرار بود مجموعه توریستی، تفریحی و ورزشی شهر شادی پارسیان در 22 کیلومتری زنجان و در زمینی به مساحت 30 هکتار در دو لاین شمالی و جنوبی جاده زنجان- تهران احداث شود.
امید می‌رفت با افتتاح مجموعه توریستی، تفریحی و ورزشی شهر شادی پارسیان زنجان که در حدود 95 میلیارد ریال برای آن سرمایه‌گذاری در نظر گرفته شده بود، برای 300 نفر نیز اشتغال‌زایی ایجاد و مرکزی برای تفریحی و سرگرمی خانواده‌های زنجانی باشد.
از امکانات خوب پیش‌بینی شده برای مجموعه توریستی، تفریحی و ورزشی شهر شادی پارسیان زنجان، باند بالگرد برای امداد مصدومان جاده‌ای، متل 70 تختخوابی، رستوران، کافی شاپ، باغ مشاهیر، باغ پرندگان، پارکینگ، امکانات ورزشی، پمپ‌های گاز، گازوئیل و بنزین و سیستم بانکی در دل مجموعه بود که متاسفانه همه این موارد برای زنجانی‌ها آرزویی بیش نبود.
همه مسولین شهری و دستگاه‌های امر در زنجان به این نتیجه مشترک رسیده‌اند که ایجاد مرکز تفریحی در زنجان نیاز به جذب سرمایه‌گذار از تهران و شهرهای بزرگ و یا بخش خصوصی دارد.
در شهر زنجان در حال حاضر مجموعه گاوازنگ و نمایشگاه بین‌المللی کاسپین دو مرکز تفریحی زنجانی‌ها به شمار می‌روند که در آخر هفته‌ها و روز‌های تعطیل و ایام عید این دو مکان ترافیک بسیار شلوغی را تجربه می‌کنند، زیرا به عقیده زنجانی‌ها مکان دیگری برای تفریح و یا سپری کردن اوقات فراغت وجود ندارد.
با وجود اینکه نمایشگاه بین‌المللی کاسپین نقطه قوتی برای مجموعه گاوازنگ به شمار می‌رود اما مشکلاتی نیز به وجود آورده، چون این مجموعه با وجود وسعت کار، فاقد پارکینگ لازم و کافی است و عدم وجود چنین فضایی عاملی برای ایجاد ترافیک سنگین در منطقه شده است.
همه ما می‌دانیم که یکی از دلایل اصلی ایجاد مرکز خرید شهری، کم کردن بار سنگین ترافیک در هسته مرکزی شهر بوده و به همین خاطر رویکرد مسولین شهری استان باید به سمت ایجاد هسته‌ها و قطب های جدید تجاری برای شهر باشد.
توسعه پایدار شهر زمانی اتفاق خواهد افتاد که به تمامی اجزای تشکیل دهنده شهر توجه شود. در توسعه درونی و در گسترش قلمرو فضایی، شهرهای امروزی کمتر از نظامی برنامه‌ریزی شده بهره می‌برند، لذا برخی قابلیت‌ها از جمله زمین‌های قابل بازیافت شهری و به ویژه زمین‌های خالی و بلا استفاده در شهر زنجان، به خوبی شناسایی نمی‌شوند.
بـا شناسایی این زمین‌های درون محدوده شهری، ضمن جلوگیری از گسترش افقی و بی‌برنامه، از مزایای توسعه درونی شهری و ایجاد مرکز تفریحی و یا پارک‌ها و مراکزی برای تفریح و اوقات فراغت در زنجان می‌توان استفاده کرد.
در بررسی‌های سطحی انجام شده، مساحت زیادی از زمین‌های درون شهر زنجان را زمین‌هـای خالی و بـلا استفاده تشکیل می‌دهند که اگر در شهر گشت کوتاهی زده شود، این زمین‌های خالی فراوان به خوبی خودنمایی می‌کنند چون چهره خوبی در فضای شهری ندارند.
با این حال، در سال‌های اخیر و بنا به دلایل مختلف، از این زمین‌ها استفاده نشده و شهر به سمت گـسترش پیرامـونی روی آورده که از این راه نیز مشکلات زیادی گریبانگیر شهر زنجان شده است.
در استان زنجان طراحی شهری به مفهوم امروزی، سابقه چندان طولانی ندارد و در این بین طراحی فضاهای بازی کودکان به ویژه گروه سنی پنج تا 12 سال هم اولویت کمتری را داشته است.
در شهرسازی سنتی در استان زنجان به دلیل احساس تعلق ساکنین به فضا و سازگارتر بودن آن با جوامع سنتی، کودکان به راحتی می‌توانستند فضای مورد نیاز خود را برای بازی بیابند که امروزه افزایش شهرنشینی و تغییر نحوه زندگی محدودیت‌های فضایی و زمانی بیشتری را برای کودکان و بازی آنها ایجاد کرده که موجب شده تا روش بازی آنها متفاوت از نسل‌های قبل شود.
رواج بازی‌های کامپیوتری بین بیش از 80 درصد کودکان امروز، این مسئله را ثابت و لزوم راه حل‌های شهرسازی را در شهرهای معاصر برای اختصاص فضای مناسب برای این قشر سنی ایجاب می‌کند.
وجود چند پارک و نبود مراکز تفریحی گسترده و بزرگ در شهر زنجان به صورت جدی احساس می‌شود و نبود این مراکز را به راحتی می‌توان در پایان هفته و تعطیلات زنجانی‌ها مشاهده کرد که با وجود یک نمایشگاه بین‌المللی و مجموعه گاوازنگ ترافیک سنگینی در مسیر این دو مجموعه ایجاد می‌شود.
خیابان‌گردی شهری نیز که در ایام پایان هفته در نقاط مختلف شهر زنجان ملموس است نیز از جمله معایب نبود مراکز تفریحی و نبود مکانی برای گذران اوقات فراغت خانواده‌ها و جوانان است.
در چند سال اخیر تعداد مجتمع‌های تجاری و تفریحی در زنجان افزایش پیدا کرده است و تعداد دیگری نیز در حال ساخت می‌باشند، اما نکته‌ای که در این بین باید به آن توجه داشت این بوده که این مراکز با وجود اینکه نام تجاری و تفریحی را با خود یدک می‌کشند، اما رسما فقط مراکز تجاری بوده و هیچ گونه مرکز تفریحی در این مجتمع‌ها به چشم نمی‌خورد.
آنچه در پایان این گزارش نتیجه‌گیری می‌شود این نکته است که وجود مراکز تفریحی و فراغتی در زنجان باعث جذب جوانان و خانواده‌ها و همچنین تخلیه هیجانات جوانان می‌شود که تاثیر بسزایی در روند شادکامی یک جامعه و همچنین کاهش بزهکاری در بین جوانان و مردم می‌شود که فارس امیدوار است با تاسیس مراکز فوق در آینده شاهد جامعه‌ای پویا و شادتر در زنجان و کشور عزیز ایران باشیم.
برخی کارشناسان لزوم ترویج شادی بین جوانان را گسترش مراکز تفریحی می‌دانند و معتقدند فقدان مراکزی که جوانان بتوانند در آنها به انجام تفریحات سالم و همسو با فرهنگ اسلامی بپردازند و از طرفی هزینه زیادی هم نیاز نداشته باشد، بسیار کم است و به این ترتیب جوانان که سرشار از شور و نشاط و انرژی‌های انباشته هستند، فرصتی برای تخلیه هیجانی نمی‌یابند و همین انباشت احساسات باعث خمودگی، افسردگی و عدم احساس نشاط و شادی در جوانان می‌شود.
منبع: فارس