اهدای عضو، نور امیدی تازه در رگ های بیماران؛ کرمان از استانهای برتر کشور در حوزه پیوند اعضا/ نقش کلیدی خانوادهها در تصمیمگیری اهدای عضو
به گزارش خبرنگار تابناک از کرمان، اهدای عضو، زیباترین شکل زندگیبخشیدن است؛ جایی که مرز میان مرگ و حیات، با تصمیمی آگاهانه و عاشقانه شکسته میشود. در لحظهای که زندگی یک نفر به پایان میرسد، میتوان آغازی تازه برای چندین انسان دیگر رقم زد. این هدیه، نه تنها جسم، بلکه روح و امید را به خانوادههایی بازمیگرداند که در انتظار معجزهای کوچک، شب و روز را سپری میکنند.
اهمیت اهدای عضو فقط در نجات جانها نیست؛ بلکه در ترویج فرهنگی انسانی و متعالی نهفته است. اهدای عضو نمادی از همدلی، فداکاری و احساس مسئولیت اجتماعی است. وقتی فردی با رضایت قلبی اعلام میکند که پس از مرگش میخواهد عضوی از بدنش به دیگران اهدا شود، در واقع به زندگی معنا میبخشد و مرگ را به فرصتی برای تولد دوباره تبدیل میکند.
در جامعهای که فرهنگ اهدای عضو گسترش یابد، امید در رگهای بیماران جاری میشود. جوانی که در آستانه نابینایی است، با قرنیهای تازه دوباره جهان را میبیند. بیماری که سالها در انتظار کلیه بوده، به زندگی بازمیگردد و مادری، پس از پیوند قلب، دوباره صدای تپش زندگی را در سینهاش حس میکند.
اهدای عضو زیباترین نوع جاودانگی
اهدای عضو، تصمیمی است که نام انسان را در دلها ماندگار میکند. حتی پس از مرگ، حضور ما میتواند در نفسهای دیگران ادامه داشته باشد. این زیباترین نوع جاودانگیست؛ هدیهای از جان، برای جان.
۳۱ اردیبهشتماه در تقویم رسمی کشور بهعنوان "روز ملی اهدای عضو، اهدای زندگی" نامگذاری شده است. این روز به یاد سیدهغریبه موسوی، نخستین اهداکننده عضو رسمی در ایران پس از مرگ مغزی در سال ۱۳۷۹، انتخاب شده تا فرصتی باشد برای پاسداشت فرهنگ نوعدوستی، ایثار و زندگیبخشی.
این روز، نمادی است از امید، انسانیت و تولدی دوباره؛ زمانی برای قدردانی از خانوادههایی که در اوج اندوه، تصمیمی بزرگ و انسانی میگیرند و جانهایی را نجات میدهند. همچنین فرصتی برای آگاهیبخشی به جامعه، ترویج فرهنگ اهدای عضو و ثبتنام افراد برای دریافت کارت اهدای عضو است.
تحقق اهدای عضو، اهدای زندگی؛ کرمان در مسیر حیاتبخشی
رضا جعفری مسئول واحد پیوند اعضاء دانشگاه علوم پزشکی کرمان در گفتگو با خبرنگار تابناک در کرمان با اشاره به سوره مائده، آیه ۳۲" بیان میکند : این آیه شریفه میفرماید«هر که نفسی را حیات بخشد، مانند آن است که همه مردم را حیات بخشیده است» و این زیباترین تفسیر برای اهدای عضو و نجات زندگی انسانها است.
وی تصریح میکند: فرهنگ والای اهدای عضو، یکی از انساندوستانهترین جلوههای نوعدوستی در جامعه اسلامی و انسانی است که میتواند نجاتبخش جان بسیاری از بیماران باشد. در ایران، ۳۱ اردیبهشتماه به عنوان «روز ملی اهدای عضو» فرصتی است برای ترویج این اقدام ارزشمند و گرامیداشت خانوادههایی که در سختترین لحظات، تصمیمی آگاهانه برای حیاتبخشی میگیرند.
اهمیت اهدای عضو برای ادامه زندگی بیماران
جعفری میگوید: تنها راه ادامه حیات برای بیماران با نارسایی پیشرفته ارگانهای حیاتی همچون قلب، ریه و کبد، انجام پیوند عضو است. در مورد نارسایی کلیه نیز، پیوند بهترین درمان محسوب میشود، چراکه میتواند جایگزینی مؤثر و اقتصادی برای درمانهای پرهزینه و طاقتفرسای دیالیز باشد؛ درمانی که هم از نظر مالی فشار زیادی بر دوش خانوادهها و دولت میگذارد و هم کیفیت زندگی بیماران را کاهش میدهد.
مسئول واحد پیوند اعضاء دانشگاه علوم پزشکی کرمان اظهار میکند: پیشرفتهای چشمگیر در تکنیکهای جراحی و ارائه داروهای جدید ضد رد پیوند، سال به سال بر میزان موفقیت و بقای پیوندهای انجامشده میافزاید. امروز، پیوند اعضا نهتنها تضمینکننده سلامت جسمانی بیماران است، بلکه بارقه امیدی برای آغاز زندگی جدید و باکیفیت به شمار میآید.
جعفری در پاسخ به این سوال که چه کسانی میتوانند اهداکننده باشند؟ تاکید میکند: هر فردی در هر سنی میتواند داوطلب اهدای عضو یا نسج باشد. در حال حاضر، تنها عضوی که در حالت زنده میتوان آن را اهدا کرد، یکی از کلیههاست که به شکل پیوند زنده به زنده انجام میشود. اما اغلب اهداکنندگان اعضا، افرادی هستند که دچار مرگ مغزی شدهاند.
وی میگوید: تشخیص قطعی مرگ مغزی توسط تیمی متشکل از پنج متخصص شامل پزشک متخصص بیهوشی، مغز و اعصاب، جراح مغز و اعصاب، متخصص داخلی و پزشکی قانونی تأیید میشود. لازم به ذکر است هیچیک از این افراد، عضو گروه پیوند نیستند تا سلامت روند تصمیمگیری تضمین شود.
جعفری همچنین خاطرنشان میکند: در صورت تأیید مرگ مغزی و وجود رضایت قبلی متوفی(وصیت یا کارت اهدای عضو) یا رضایت خانواده درجهیک، روند برداشت اعضا جهت پیوند آغاز میشود.
مسئول واحد پیوند اعضاء دانشگاه علوم پزشکی کرمان یکی از چالش های سد راه اهدای عضو را عدم رضایت خانواده ها اعلام و تصریح میکند: در کشورهای اروپایی فرد بعد از رسیدن به سن قانونی کارت اهدای عضو را دریافت میکند و در صورت مرگ مغزی اعضای بدن وی اهدا میشود اما طبق قوانین کشور ما، حتی در صورت داشتن کارت اهدای عضو و یا وصیت متوفی، باز هم بایستی رضایت ولی دم جلب شود که در مواردی با چالش مواجه میشویم و خانواده ها با امید به بهبودی بیمار خود رضایت نمیدهند و یا زمانی راضی میشوند که دیر شده است.
وی تاکید میکند: بنابراین اگرچه دریافت کارت اهدای عضو نشانهای از نیت و تمایل قلبی فرد است، اما طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران، در صورت مرگ مغزی، رضایت کتبی بستگان درجهیک برای انجام فرآیند پیوند الزامی است. از این رو توصیه میشود دارندگان کارت، حتماً با اعضای خانواده خود درباره تصمیمشان صحبت کنند.
نحوه ثبتنام برای دریافت کارت اهدای عضو
جعفری در ادامه یادآور میشود: علاقهمندان به اهدای عضو در استان کرمان میتوانند با همراه داشتن کپی کارت ملی یا مدارک شناسایی معتبر به اداره پیوند اعضا معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان مراجعه و نسبت به ثبتنام و دریافت کارت اقدام نمایند.
وی اضافه میکند: همچنین امکان ثبتنام اینترنتی نیز از طریق وبسایتهای رسمی مانند سایت معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان به آدرس vct.kmu.ac.ir و سایت انجمن اهدای عضو ایرانیان به نشانی ehdacenter.ir اقدام کنند.
جعفری در خصوص اقدامات مهم جهت افزایش آگاهی عمومی پیرامون اهدای عضو بیان میکند: با اقدامات فرهنگی مستمر، نصب بیلبوردهای آموزشی، انجام مصاحبهها و همکاری صدا و سیما و رسانههای محلی، خوشبختانه آگاهی مردم استان افزایش یافته و ماهانه بین ۲۰ تا ۳۰ نفر با تکمیل فرم ثبتنام، کارت اهدای عضو دریافت میکنند.
دستاوردهای چشمگیر در زمینه پیوند عضو در کرمان
وی فعالیتهای دانشگاه علوم پزشکی کرمان در حوزه پیوند اعضا را چنین عنوان میکند: از سال ۱۳۸۳ با افتتاح بخش پیوند کلیه در بیمارستان افضلیپور آغاز شد. از آن زمان تاکنون، دستاوردهای قابل توجهی به دست آمده است از جمله ۱۳۳۰ مورد پیوند کلیه شامل: ۹۹۰ مورد پیوند زنده به زنده، ۳۴۱ مورد از بیماران مرگ مغزی، ۲۳۳ مورد برداشت عضو از مرگ مغزی از سال ۱۳۸۵ تاکنون و ۷۵ مورد پیوند کبد در کرمان و انتقال ۱۰۲ مورد کبد به شیراز. همچنین یک مورد برداشت و انتقال قلب به تهران برای نوجوانی ۱۴ ساله اهل آذربایجان.
مسئول واحد پیوند اعضاء دانشگاه علوم پزشکی کرمان در پایان اظهار میکند: ۴۹۷ مورد پیوند مغز استخوان از سال ۱۳۸۸، ۸۲۰ مورد پیوند قرنیه از سال ۱۳۸۷ و ۸۱۷ مورد عمل کاشت حلزون از سال ۱۳۹۲ از دیگر فعالیتهای دانشگاه علوم پزشکی کرمان در حوزه پیوند اعضا است.
به گزارش تابناک، گسترش شبکههای اجتماعی در سالهای اخیر، نقش بسیار مهمی در ترویج فرهنگ اهدای عضو ایفا کرده است. این فضاها، بستری فراهم کردهاند تا داستانهای واقعی از نجات جان انسانها، پیامهای امیدبخش و تجربیات خانوادههای اهداکننده و گیرنده عضو به شکلی گسترده و تأثیرگذار منتشر شود. زمانی که یک پست، یک ویدیو یا یک جمله ساده درباره اهدای عضو دست به دست میچرخد، نهتنها آگاهی عمومی افزایش مییابد، بلکه حس مسئولیتپذیری اجتماعی در دل افراد بیدار میشود. بسیاری از مردم با دیدن همین محتواها ترغیب میشوند کارت اهدای عضو دریافت کنند یا درباره آن با خانوادههایشان صحبت کنند. بهجرئت میتوان گفت که شبکههای اجتماعی، پلی میان آگاهی و اقدام ساختهاند؛ پلی از جنس زندگی.
گزارش: فهیمه افضلی
/س/