به گزارش تابناک قم، سال 1389 بود که در جریان سفر پُر خیر و برکت رهبر معظم انقلاب اسلامی به قم، تأسیس موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در این شهر به تصویب رسید تا قم هم به عنوان یکی از کلانشهرهای مهم کشور، صاحب این موزه شود، پروژه ای که اگرچه در برخی سال‌ها به دلیل عدم تأمین بودجه متوقف شد؛ اما اکنون روزهای پایانی پیش از افتتاح فاز نخست خود را سپری می‌کند.
این پروژه قرار بود در سال جاری و به مناسبت جشن‌های چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی افتتاح شود و حتی سید محمدرضا‌هاشمی، سرپرست چند روزه استانداری قم در چند ماه گذشته از افتتاح آن در دهه فجر 1397 و حتی با حضور یکی از مقامات عالی رتبه نظام خبر داد که البته محقق نشد. پس از گذشت این تاریخ، سخن از افتتاح فاز نخست این موزه پیش از آغاز نوروز 1398 و با توجه به پیشرفت فیزیکی 90 درصدی طرح مطرح شد تا مسافران نوروزی هم از بازدید آن بی نصیب نمانند و البته در همین روزهای اخیر بود که استاندار قم از 15 خرداد 1398 برای افتتاح سخن گفت و تأخیر بیشتر افتتاح را نیز قابل قبول و توجیه پذیر ندانست.
به نظر می‌رسد امروز آن چه بیش از این بحث‌های تبلیغاتی اهمیت دارد ضرورت ترویج روحیه ایثار و شهادت و ارائه معارف انقلاب و دفاع مقدس در قالب فناوری‌های جذاب و نوین مانند تصاویر سه بعدی، دیوارهای نقش برجسته، نمایشگرهای مُدرن و یا امکان پخش صدا به صورت دالبی و پخش فیلم به صورت 360 درجه ای است تا عموم مردم قم و البته زائران مرقد منوّر حضرت فاطمه معصومه (س) بتوانند از آن استفاده کنند.
زائران چشم انتظار یک موزه ویژه
به بیان دیگر اکنون بحث بر سر این نیست که چرا قم به عنوان «مرکز انقلاب» و دارنده مقام دوم شهادت در کشور، تاکنون از موهبت برخورداری از موزه انقلاب و دفاع مقدس بی بهره بوده است، بلکه بحث در آن جاست که طراحی این موزه در حال احداث در حوالی میدان مفید قم و در مجاورت بوستان بزرگ زائر به بهترین شکل ممکن به پایان برسد و همگان شاهد یک باغ موزه آبرومند با توجه به مشخّصه بین المللی قم به عنوان عُشّ آل محمد باشند.
بر این اساس به نظر می‌رسد که مهمترین نکته در طراحی فُرمی و محتوایی این موزه، باید محوریت نام و یاد و بیانات ماندگار حضرت امام خمینی (ره) به عنوان معمار کبیر انقلاب اسلامی و شیوه مدیریتی آن عزیز سفرکرده در بین سال‌های 1342 تا 1368 باشد؛ نکته ای که برای دستیابی به رؤوس آن می‌توان از مراجع معظم تقلید و همچنین استادان عالی مقام حوزه علمیه قم هم مدد گرفت.
در این باره و به طور مثال می‌توان به تاریخی ترین سند مبارزاتی امام راحل عظیم الشأن (ره) که در سومین صفحه از جلد یک صحیفه امام (ره) ثبت شده اشاره کرد؛ سندی که حضرت روح الله آن را با عبارت «بسم الله الرحمن الرحیم قال الله تعالی قُل إنّما أعظکم بواحده أن تقوموا لله مَثنی و فُرادی ثمّ تتفکّروا» آغاز می‌کنند و مربوط به پانزدهم اردیبهشت ماه سال 1323 است. سندی که می‌تواند مبنایی برای بحث‌ها و تحلیل‌های مختلف و کلان درباره تاریخ انقلاب و دفاع مقدس باشد.
درباره نکات مورد نیاز در مراحل نهایی افتتاح این موزه، حجت الله ناظری به عنوان یک کارشناس فرهنگی و هنری به خبرنگار فارس در قم گفت: معرفی شهدا، جانبازان و آزادگان کمتر معرفی شده در کنار بررسی سیره ای زندگی فرماندهان شهید، به‌ویژه فرماندهان شهید قم و همچنین نمایش آثار به جای مانده از آن‌ها، می‌تواند بخش مهمی از موزه انقلاب و دفاع مقدس قم باشد.
شهدای مدافع حرم یادمان نروند
کارشناس حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی همچنین توجه ویژه به شهدای مدافع حرم کشور و قم را در کنار شهدای فاطمیون و زینبیون، اولویت دیگری برای این موزه خواند و افزود: امید است در طراحی این موزه، امکان نمایش فیلم‌ها و اسناد تصویری مختلف و متنوع در تالارهای مختلف موزه فراهم باشد.
وی اضافه کرد: توجه به نقش محوری مسجد و روحانیت در مبارزات انقلابی و همچنین روحیه حماسی دوران دفاع مقدس در کوچه‌ها و محله‌های قم، می‌تواند بخش دیگری از موزه انقلاب و دفاع مقدس قم باشد؛ در عین حال که این موزه قطعا به تشریح جزئیات مهم ترین وقایع دوران انقلاب و دفاع مقدس به‌ویژه تعقیب و گُریزهای ایام پیش از انقلاب و همچنین اعزام‌های مردمی و عملیات‌های دوران دفاع مقدس خواهد پرداخت.
این نویسنده و هنرمند هنرهای نمایشی همچنین ضرورت نمایش اِلِمان‌های نوستالژیک از ایام انقلاب و دفاع مقدس مانند اعلامیه‌ها، نوارها، روزنامه‌ها و سلاح‌های سرد و گرم را در این موزه یادآور شد و بیان کرد: مشابه سازی حجمی بخش‌هایی از شهر با توجه به مهم ترین وقایع دوران انقلاب و دفاع مقدس به صورت ماکت واقعی و با رعایت جزئیات، پیشنهادی دیگر برای این مکان فرهنگی تاریخی است.
وی با اشاره به اینکه می‌توان نمایش مهم ترین دستاوردهای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را در قالب‌های مختلف و متنوع در یک تالار مجزّا از این موزه مورد توجه قرار داد و یادآور شد: نکته دیگر می‌تواند لزوم توجه به فضاهای جانبی متنوع برای موزه مانند تالار همایش برای نشست‌های دوره ای پیشکسوتان حماسه و ایثار و همچنین ساخت «حسینیه شهدا» برای برپایی نشست‌های روزانه این پیشکسوتان با مردم و بازدیدکنندگان از موزه باشد. همچنین دست اندرکاران حتما به این نکته هم توجه داشته اند که این موزه بتواند در کنار خود شاهد فعالیت فروشگاه محصولات فرهنگی، گالری، ایستگاه‌های صلواتی و استراحت، ایستگاه مطالعه، کتابخانه عمومی و حتی کتابخانه تخصصی باشد.
ناظری در پایان پیشنهاد داد تا موزه انقلاب و دفاع مقدس قم در کنار طراحی یک سایت اینترنتی فعال برای خود، تالار ویژه ای هم برای ارائه آخرین و دقیق ترین اطلاعات آماری دوران انقلاب و دفاع مقدس در قالب‌های متنوع در نظر بگیرد.
اکنون می‌توان امیدوار بود که این موزه با هر زمانی که برای افتتاح آن در نظر گرفته شود به بهترین شکل ممکن بتواند مجاوران و زائران حضرت کریمه (س) را از معارف بلند و بی پایان انقلاب و دفاع مقدس سیراب سازد.
