به گزارش تابناک قم، روزنامه 19 دی قم در شماره روز شنبه 20 مردادماه مطلبی با عنوان « آخرین بازمانده» را به قلم وجیهه غلامحسین زاده منتشر کرد.
در این مطلب می خوانیم: از کنار همه ماشین ها با سرعت عبورمی کند، نگاهش به آسفالت خیابان دوخته شده و قدم هایش را بدون معطلی جای دیگری می گذارد، چهره درهم و صورت آفتاب سوخته اش را از پشت شیشه ماشین هم می شود دید. چادرش را دور کمرش بسته، روی سرش کیسه بزرگ کثیفی گذاشته، شبیه شعبده بازها با همه سرعتی که به گام هایش داده، بدون استفاده از دستش تعادل کیسه را روی سرش حفظ کرده است، انگار که شکست خورده یک جنگ تن به تن باشد، خشن و بدون حتی نشانه ای ازکوچکترین لبخند، بدون هیچ توجهی به آدم های اطراف از کنارشان عبور میکند.
فاطمه 36 سال دارد اما شبیه 60 ساله هاست. چروک های صورت و دست های زخمتش هیچ نشانه از لطافت زنانگی ندارد، پاتوقش انتهای خیابان جمهوری، حوالی انسجام و اطراف جمکران است، پاتوق که نه، محل کارش، فاطمه ضایعات جمع می کند تا خرج زندگی و اعتیادش را درآورد.
همسرش ترکش کرده و هرچند وقت یکبار می آید و پول های او را می برد.بچه هایش هر کدام در یک مرکز بهزیستی هستند، اعتیاد شبیه بمب هر تکه از این خانواده را گوشه ای پرتاب کرده، سعید و ساناز و ساره حالا دو سالی می شود که نه مادرشان را دیده اند و نه همدیگر را، ستاره را هم همین سال گذشته بعد از زایمان در بیمارستان رها کرده است، سم اعتیاد در بدن نوزاد بوده و باید چند وقتی در بیمارستان می ماند که سم زدایی شود.
همان دیدار اول مادر و فرزند در بیمارستان آخرین دیدارشان بوده، می گوید هر چه نباشد دولت بیشترهوای بچه هایش را دارد، در بهزیستی جایشان امن تر است تا خانه ای که مصرف شیشه انتهای همه لذت و آرزو آدم هایش شده.
چند باری خواسته که اعتیادش را ترک کند اما ناموفق بوده، هنوز برای او جذابیت شیشه ونشئگی بیشتر ازگرفتن سرپرستی بچه هایش است، بارها می روم و می آیم، فحش می دهد و می شنوم، بالاخره رام می شود و راه خانه اش را نشانم می دهد، خانه ای در اسماعیل آباد که خرابی نام برازنده تری برای آن است.کوهی ازبطری های شیشه ای و فلزی، قوطی رب و تکه های آلومینیوم و فلزی و قطعات اوراقی ماشین گوشه خانه ای که بیشتر شبیه یک انباری سیاه و دوده گرفته است، آوار شده.راست می گوید اینجا اصلا جای بچه ها نیست.
اعتیاد پدر و مادر از این خانه یک ویرانه ساخته، مثل خیلی از خانه های دیگری که آسیب شوم اعتیاد درآنها جان گرفته و بزرگ شده، مدیرکل بهزیستی استان قم می گوید آمار دقیقی از اعتیاد در کشور وجود ندارد، به این دلیل که نگاه به اعتیاد با بسیاری از آمارهای دیگر متفاوت است و بر اساس خود اظهاری تکمیل می شود.
آمار اعتیاد دقیق نیست
آن طور که رضا سلیقه گفته است جمع آوری آمار اعتیاد به این صورت است که در سرشماری ها از افراد پرسیده می شود که سابقه مصرف مواد مخدر دارند یا خیر، که بر اساس این خوداظهاری آمار اعتیاد در استان قم 2 و 8 دهم درصد عنوان شده است که این آمار خیلی نمی تواند مورد اطمینان باشد و واقعیت بیش از این تعداد است.
به گفته وی آمار مراجعه کننده به مراکز درمان اعتیاد نشان می دهد که این رقم واقعی نیست به طوری که سالیانه بین 12 تا 15 هزار نفربرای درمان و ترک اعتیاد به کمپ ها و مراکز درمان اعتیاد استان قم مراجعه می کنند؛ از طرفی آماری که پلیس مواد مخدر از دستگیری ها می دهند نیز رقم دیگری است.
اما به گفته سلیقه اگر بخواهیم منطقی و واقع نگر فکر کنیم حداقل 3 تا 4 درصد است، با این همه اما نیاز به بازتعریف واژگان مرتبط با اعتیاد وجود دارد تا آماری که ارائه می شود منطقی تر باشد.
تعاریف اعتیاد دقیق نیست
برای نمونه آن طور که مدیرکل بهزیستی استان قم می گوید باید تعریف بشود که اعتیادبه چه چیزی اطلاق می شود تا بتوان آمار دقیق تری داشته باشیم، باید مشخص شود که مصرف کننده تفننی را به عنوان معتاد میشناسیم یا نه، دو تعریف سو مصرف و اعتیاد وجود دارد که این دو با هم متفاوت اند که هر کدام از این موارد باید در آمار لحاظ شود.
فاطمه اما تنها یکی از جمعیت زنانی است که با اعتیاد درگیر است، اعتیاد زنان دراغلب موارد در نتیجه مصرف مواد مخدر همسرشان به وجودآمده و در نتیجه ممکن است با به دنیا آمدن فرزندانی که اثرات مواد مخدر در بدن آنها به یادگار می ماند سرنوشت این کودکان را با اعتیاد گره زده شود، مساله ای که آینده ای سراسر تاریکی را برای این کوتاه به همراه خواهد داشت.
اگر چه رقم مشخصی از اعتیاد زنان نمی توان ارائه کرد اما از دیده ها و شنیده های اطراف می توان برداشت کرد که دیگر اعتیاد برای زنان همانند سابق یک میوه ممنوعه نیست که کمتر زنی سراغ آن می رفت.
به گفته سلیقه در قم آمار دقیقی از اعتیاد زنان وجود ندارد اما در میانگین کشوری زنان 10 درصد آمار اعتیاد را به خود اختصاص داده اند و 90 درصد از آن مخصوص آقایان است در قم هم این ترکیب ممکن است وجود داشته باشد.
مدیرکل بهزیستی استان قم معتقد است که برای بازگرداندن یک فرد که درگیر آسیب اعتیاد شده است روش و برخورد اطرافیان بسیار اهمیت دارد، در واقع نیاز است که ریشه یابی شود که علت اعتیاد فرد چه بوده است برخی ممکن است بعد از درمان نیاز به اشتغال پیدا کنند، برخی باید مورد حمایت خانواده قرار بگیرند و نیاز به مشاوره های خانواده دارد تا بتوانند از آسیبی که در آن ورود کرده اند به سلامت بیرون بیایند.
کمک خانواده ها به بازتوانی
به اعتقاد وی خانواده ها باید آموزش ببیند و نحوه برخورد با افراد بهبود یافته را دریافت کنند و نباید انتظار داشته باشند که فردی که به تازگی از چرخه درمان خارج شده است همه رفتارهای گذشته و عادی خود را داشته باشد و باید این درک وجود داشته باشد که این موضوعات زمان بر است، شاید کسی که یک سال مواد مخدر مصرف میکنند ممکن 3 الی 4 برابر این زمان نیاز به زمان داشته باشد تا بازسازی های روحی و مغزی روی فرد انجام شده و بتواند رفتارهای اصلاح شده را داشته باشد.
مرحله از بازسازی و بهبود فرد درگیر اعتیاد که سلیقه از آن سخن می گوید همان مرحله بازتوانی است که مرحله بسیار مهمی نیز هست.
به گفته وی علت اینکه تنها 20درصد از کسانی که وارد مسیر اعتیاد می شوند می توانند از این آسیب به سلامت بیرون بیایند این است که این چرخه ی درمان فرد درگیر اعتیاد کامل نشده و عموما مرحله بازتوانی که بعد از ترک اعتیاد است مغفول واقع می شود و بسیاری پس از ترک اعتیاد دوباره درگیر آن می شوند.
بازتوانی که البته برای کسانی مانند فاطمه با خانواده ای که او تنها بازمانده آن است چندان ممکن نیست، اتفاقی شاید شبیه معجزه.
