به گزارش تابناک قم، بازآفرینی شهری، عنوان طرحی است که دولت برای احیا و بهبود وضعیت بافتهای ناکارآمد و فرسوده در شهرهای مختلف کشور اجرایی خواهد کرد، بر اساس این طرح قرار است سالانه ۱۰ درصد از بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری بازسازی شود.
کاهش فقر شهری، ارتقای تاب آوری شهری، ارتقای هویت و منزلت مکانی و افزایش حکمرانی محلی از اهدافی است که برای اجرای این طرح نام برده شده است و پیش بینی طرح بر این است که تا پایان برنامه ششم نیمی از کل محلههای هدف طرح بازآفرینی شهری مشتمل بر ۱۳۳۴ محله با پوشش جمعیتی ۹ میلیون نفر با اختصاص سالانه ۲۵ هزار میلیارد تومان بازسازی شود.
ستاد مرکزی بازآفرینی شهری که مسئولیت اجرای این برنامه را بر عهده دارد طرح اولیه این برنامه را تدوین کرده است در استانها نیز این ستاد به صورت مجزا با حضور مدیران شهری و مدیران کل دستگاههای مختلف فعالیت خود را در دنبال میکنند.
در هشتمین جلسه این ستاد در استان قم که ظهر دوشنبه با حضور هوشنگ عشایری معاون وزیر راه و شهرسازی برگزار شد، محسن بهشتی به سیر و روند حرکت این ستاد اشارهای کرد و گفت: اینکه رویکرد این ستاد از صرف توجه به محلات حاشیهای خارج شده و دیدگاه عامتری به خود گرفته است جای خوشحالی دارد.
۴ هزار هکتار بافت فرسوده در قم
معاون امور عمرانی استاندار قم از وجود ۴ هزار هکتار از اراضی بافت فرسوده در شهر قم خبر داد و افزود: حجم گسترده این بافتها میتواند در مواقع خطر از جمله زلزله برای امدادرسانی مشکلات عدیدهای را ایجاد کند.
آنطور که بهشتی گفته است در سفر مقام معظم رهبری اعتبارات خوبی به بافت فرسوده قم اختصاص داده شده بود اما مشکل اساسی این است که در گذشته نگاه کالبدی صرف به این موضوعات بود، اما امروز نگاههای اجتماعی، فرهنگی و آموزشی و مجموعهای از نگاهها به بازآفرینی این محلات در این ستاد در نظر گرفته شده است.
معاون امور عمرانی استاندار قم همه مدیران را ملزم به گرفتن سهم از وزارتخانههای خود برای رسیدن به این مهم خواند و گفت: در تأمین زیرساختها، سرانههای فرهنگی و فضای سبز اتفاقات خوبی افتاده است، سرمایهها و املاکی که دولت در پردیسان دارد نیز میتواند در قالب ستاد بازآفرینی استفاده شود از جمله آنها مصوبه ۴۸ هکتاری که با طرحهای خوبی که از سوی شهرداری طراحی شده است میتواند محرک توسعه باشد.
به گفته وی در امر ساماندهی و بهسازی اطراف حرم حضرت معصومه(س) نیز با توجه به اینکه قطب و هسته وجودی شهر قم در مرکز بافت فرسوده قرار گرفته است نیاز به ورود دستگاههای مختلفی احساس شد و شهرداری، اداره کل راه و شهرسازی، میراث فرهنگی و وزارت راه در قالب توسعه اطراف حرم اقدامات خوبی انجام دادهاند.
بیش از ۴ هزار هکتار از مساحت قم نیازمند بازآفرینی است
مدیرکل راه و شهرسازی استان قم نیز با ارائه پیشینه از وضعیت توسعه شهری قم گفت: تا سال ۱۳۳۵ عمدتاً اراضی شهر را باغات تشکیل میدادند که با توجه به توسعه شهر تخریب شده است و در حال حاضر بافت شهری به گونهای است که ۸۴ هکتار از اراضی قم اراضی با پیشینه روستایی و ۱۰۳۶ هکتار اراضی ناهمگن شهری است.
به گفته حسن صبوری وجود بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری در قم را تأمل برانگیز است به گونهای که ۴ هزار و ۱۳۳ هکتار از مجموعه بیش از ۱۲ هزار هکتار مساحت شهر نیازمند بازآفرینی است که بیش از ۳۰ درصد از مساحت شهر قم را تشکیل میدهد.
آن طور که وی گفته است ۷۵۹ هکتار از بافتهای شهری قم بافتهای نابسامان و ۱۹۰۳ هکتار را نیز بافتهای نیمه سامان و ناکارآمد شهری تشکیل داده که نیاز به بازآفرینی دارد.
موقعیت مرکزی بافتهای فرسوده در شهر قم سبب شده است که جمعیت قابل توجهی نیز در این مناطق سکونت داشته باشند، به گفته صبوری ۷۱۵ هزار نفر بافتهای نیازمند بازآفرینی در سطح شهر قم سکونت دارند.
وی به عملکردی که اداره کل راه و شهرسازی با همکاری سایر دستگاهها در محلات هدف در سالهای گذشته انجام داده اشاره کرد و گفت: ساخت مراکز بهداشتی از سال ۹۰، سالنهای ورزشی مدرسه، خانه دانش، چمن مصنوعی، احداث کلانتری، روکش اسفالت محلات سکونتگاهی و مجتمعهای درمانی از جمله اقداماتی بوده است که به تناوب در محلات هدف صورت گرفته است.
آن طور که وی گفته است این اقدامات از سال ۹۰ شروع شده است و تاکنون ۷۹ میلیارد تومان هزینه شده و ۲۵ میلیارد برای تکمیل پروژههای در دست اقدام اعتبار نیازاست.
احیای بافت فرسوده اطراف حرم توجیه اقتصادی دارد
مدیرعامل سازمان بهسازی، نوسازی و زیباسازی اطراف حرم مطهر حضرت معصومه(س) هم اعتبارات استان در رابطه با احیای این بافتها را محدود خواند و گفت: در رابطه با سکونتگاههای غیررسمی و بافت ناکارآمد شهری در قم با معضلی روبهرو شدهایم که سالهاست مشهد با آن دست به گریبان است تا حدی که مقام معظم رهبری در مشهد شخصاً به این موضوع ورود کرده است.
به گفته علیرضا خاکی بعضاً مواردی را در بافتهای اطراف حرم مشاهده میکنیم که درشان قم و حوزههای علمیه نیست، اگر مشهد نماد مذهبی کشور است قم نماد انقلاب و شهر مذهبی کشور است و این وضعیت نیازمند اصلاح فوری است.
وی افزود: دورتادور حرم را بافتهای مسئلهدار گرفته است، محلههایی داریم که کاملاً در حال خالی شدن از افراد بومی است و کل جمعیت آن را اتباع خارجی تشکیل میدهند.
به گفته مدیرعامل سازمان بهسازی، نوسازی و زیباسازی اطراف حرم مطهر حضرت معصومه(س) ما اکنون در آستانه دوره طلایی ۳ الی ۴ ساله هستیم که میتوانیم این وضعیت را اصلاح کنیم، قرارگیری حرم در مرکز شهر سبب شده است که بافتهای فرسوده استان قم زنده باشد، برخلاف شهرهای دیگری که بافت فرسوده در اطراف شهر قرار گرفته و صورت مرده به خود گرفته است.
وی به اجرای جداره سازی برخی محلات اطراف حرم اشاره کرد و افزود: بحث اقتصادی یکی از مسائل اصلی در احیا و بازآفرینی این محلات است، مهمترین فرصتی که کمک میکند این طرح احیا شود حضور ۲۰ میلیون زائر است و که مقصدشان تنها قم و جمکران است و این مناطق محل عبور آنها خواهد بود.
به گفته خاکی تجربه بسیاری از شهرها نشان داده است وقتی این محلهها را وارد بافت کردیم خود اهالی این شرایط اقتصادی را ایجاد میکنند.
ظرفیتهای بازار کهنه نادیده گرفته شده است
فرماندار قم نیز در ادامه تعیین با تأکید بر غفلت ۴۰ ساله به بافت تاریخی شهر قم گفت: بازآفرینی شروع یک حرکت بعد از ۴ دهه غفلت است، در حال حاضر تعدادی خانهها در بافت تاریخی به واحدهای اقامتی غیرمجاز تبدیل شده است که برای مردم ایجاد مشکل کرده و حفرهای در درون بافت تاریخی از منظر اجتماعی ایجاد کرده است که نیاز به برنامهریزی جدی دارد.
به گفته رضا سیار هیچ انگیزه و دلیلی برای ماندگاری مردم در این محدوده وجود ندارد، علاوه بر اینها پاشنه آشیل این مناطق ترافیک است که درها و کوچههای باریک سبب شده است که مردم محلی برای پارک ماشین خود جایی نداشته باشند که این مسئله نیز نیاز به فکر و برنامهریزی دارد.
سیار به کاربری مناسب بازار کهنه نیز اشاره کرد و گفت: بازاری که میتواند منشأ جذب توریست باشد و به فروش صنایع دستی، سوهان و تولیدات استان اختصاص داده شود امروز محل آسیب ماست، کالاهایی که در این منطقه توزیع میشود جنبه مصرف بالایی ندارند، بازار کهنه بهترین مکان سنتی برای ایجاد یک بازارچه برای جذب توریست است اما در حال حاضر به بدترین شکل ممکن در حال استفاده است.