عید قربان نماد بازگشت به فطرت
عید قربان فرصت خوبی برای خودسازی است. اهل هر مرام و مسلکی که باشی و هر سبک زندگی که داشته باشی، عید قربان تو را وادار می‌کند به مسیری که در زندگی طی کرده‌ای، دوباره بیندیشی... باید ببینی اسماعیل تو کیست؟ مقام؟ ثروت، شهرت، فرزندان و...
به گزارش تابناک قم، ذی الحجه که از راه می‌رسد، گویی نوای حرکت کاروانی از دور صدایت می‌زند. لحظه‌ها بوی «واعدنا» می‌دهند و زمان و مکان منتظر رسیدن به آن میعادگاه بزرگند...
نهم ذی الحجه، روز عرفه، روزی است که مومنان همنوا با سالار شهیدان(ع) به یکی از این وعده‌گاه‌ها رفته و خدای خویش را با زیباترین بیان می‌خوانند. بیانی که از کلام نورانی سرور شهیدان سرچشمه می‌گیرد و دل را در سرچشمه زلال عشق الهی و دانش توحیدی شست و شو می‌دهد.
عرفه روز شناخت خود است و پس از آن توشه برداشتن برای سیر الی الله... همین شناخت است که انسان کامل را و سید شهیدان را به سوی دشت خون رهسپار می‌کند.
شناخت و اخلاص و اشک و دعا در عرفه به قربان می‌رسد. به روزی که عید است. روزی که باید نفس قربانی شود تا خداوند در پیشگاه فرشتگان به بنده‌اش مباهات کند...
عید بندگی
عید قربان عید بندگی است. روزی که ما تمرین می‌کنیم تا از اسماعیل‌های وجودمان برای رسیدن به قرب الهی بگذریم. روزی که نفس را زیر پا می‌گذاریم تا به عرش الهی نزدیک تر شویم. روزی که به عهد الست خود با خداوند وفادار می‌مانیم و هرچه غیر از اوست از دل بیرون می‌کنیم...
غسل، نماز عید، خواندن ادعیه و قربانی کردن از جمله اعمال روز عید قربان است که هر یک برای خود فلسفه و حکمتی دارد. از پیامبر(ص) نقل شده است که فرمودند: «در روز عید قربان هیچ عملی به اندازه قربانی کردن نزد خداوند محبوب‌تر و دوست داشتنی‌تر نیست» و در روایت دیگر آمده است که حضرت فرمودند: «برای صاحب قربانی به تعداد هر موی قربانی حسنه و نیکی نوشته می‌شود».
داستان قربانی
«هنگامی که اسماعیل به سنین نوجوانی رسیده بود، فرمان الهی چندین بار در خواب به ابراهیم نازل شد و بدون ذکر هیچ دلیلی به او دستور داده شد تا اسماعیل را قربانی کند. می‌گویند اولین خواب روز هشتم ذیحجه بوده اما حضرت ابراهیم(ع) در آن تردید کرد تا این که در روز نهم برایش مسجل شد که این خواب الهامی از سوی خداوند است.
ابراهیم فرزند خود را که از فرط عشق به خداوند تسلیم به این امر شده بود به مسلخ می‌برد اما درست در لحظه موعود قوچی از سوی خداوند برای او فرستاده می‌شود تا به جای اسماعیل قربانی کند...» این خلاصه داستانی است که رسم زیبای قربانی را به مناسک حج مسلمانان آورد. هر چند قربانی کردن در همه ادیان وجود داشته و امری برای اثبات بندگی محسوب می‌شده اما قربانی کردن در اسلام و تشیع رنگ دیگری دارد.
در مکتبی که بزرگانش برای حفظ آن نه فقط خودشان بلکه فرزندانشان را قربانی می‌کنند، عید قربان روزی بخصوص است... روزی برای وامداری از آزادگان جهان و تمرین ذبح نفس در برابر خواسته الهی...
نماد بازگشت به فطرت
عید قربان نماد بازگشت به فطرت است. برای این که انسان به فطرت خود برگردد باید از خواسته‌های نفسانی خود بگذرد. این گذشتن از خواسته‌های نفسانی هم در اعمال و مناسک حج دیده می‌شود هم در رسوم عید قربان و هم در سیره بزرگان دین. حضرت ابراهیم(ع) از فرزندش که او را بسیار دوست داشت در مسیر پروردگار گذشت و به مقام دوستی خداوند رسید و امام حسین(ع) در این وادی از خانواده و دلبستگی‌هایش گذشت و به مقامی برتر از تصور انسانی رسید.
عید قربان فرصتی است برای تمرین کسب رضایت الهی با گذشت از خود و تمرین عبور از سنگلاخ‌هایی که شیطان در پیش رویمان گذاشته است. همان طور که ابراهیم(ع) به شیطان سنگ زد، ما هم باید به شیاطینی که هر روز ممکن است احاطه‌مان کنند، سنگ می‌زنیم تا در مسیر الهی استوار شویم.
از نظر معنای لغوی «قربانی» از لفظ «قربان» مأخوذ است، هر آن چیزی که ذریعه و وسیله تقرب و نزدیکی خداوند متعال باشد آن را «قربانی» می‌گویند، آن چیز خواه ذبح حیوان باشد یا دیگر صدقه‌ها. بعضی از علما هر نیکی و عمل خیر را که موجب قرب و رحمت الهی باشد «قربانی» می‌نامند.
مراسم و مناسک قربانی در عصر و دوره ما البته می‌تواند جنبه اجتماعی هم داشته باشد. قربانی صرف امور خیریه خواهد شد و یتیم و مسکینی را سیر خواهد کرد. این به ما یاد می‌دهد در جامعه همه افراد اجزای یک پیکرند و باید با یکدیگر همراه و همدل باشند.
کشتن حیوان در مراسم قربانی اشاره به کشتن نفس اماره است و انسان خداشناس با شمشیر برنده عقل و ایمان، حیوان نفس را که به طور دائم وی را به کارهای زشت وا می‌دارد می‌کشد تا دیگر مجالی برای دعوت به باطل پیدا نکند.
بعد اجتماعی قربانی کردن
یك استاد حوزه و دانشگاه در گفت و گو با همشهری با اشاره به فلسفه قربانی کردن می‌گوید: قربانى کردن در این روز براى همه مستحب مؤکد است و بسیار سفارش شده است، تا آن جا که برخى از علما آن را بر کسانى که توانایى دارند واجب دانسته‌اند.
حجت‌الاسلام «محمد مهدی نادری»، معتقد است این همه تأکید برای قربانی در متون دینی فقط مربوط به آیین ابراهیم(ع) نیست بلکه به نوعی جنبه اجتماعی برای جامعه اسلامی دارد.
این استاد حوزه و دانشگاه از افرادی که عید قربان را بهانه مهمانی‌های مجلل می‌کنند، انتقاد می‌كند و می‌افزاید: اگر به فلسفه این عید و روایت‌های اسلامی مراجعه کنیم متوجه می‌شویم باید سهمی از قربانی برای مستمندان قائل شویم و سفره‌ای پهن کنیم که بندگان خدا در آن سهیم باشند. در کنار این موضوع مسأله دید و بازدید فامیلی هم می‌تواند از رسوم خوب عید قربان باشد اما نباید این دید و بازدید موجب فراموشی فقرا در جامعه شود.
وی ادامه می‌دهد: همچنین نماز عید قربان مظهر وحدت و همدلی در یک جامعه اسلامی است. در همه جوامع از جمله جامعه اسلامی وحدت می‌تواند موجب حل مشکلات و حرکت در مسیر بهبودی زندگی مردم شود. نماز عید قربان فرصتی برای وحدت بیشتر مومنان کنار یکدیگر است و راه و رسم زندگی موحدانه را آموزش می‌دهد.
عید قربان فرصت خوبی برای خودسازی است. اهل هر مرام و مسلکی که باشی و هر سبک زندگی که داشته باشی، عید قربان تو را وادار می‌کند به مسیری که در زندگی طی کرده‌ای، دوباره بیندیشی... باید ببینی اسماعیل تو کیست؟ مقام؟ ثروت، شهرت، فرزندان و... این اسماعیل تا قربانی نشود، به قله دوستی با خدایت نخواهی رسید...
برای پیوستن به کانال رسمی تابناک قم در تلگرام میتوانید از لینک های زیر استفاده نمایید:
منبع: تابناک
