سیما و منظر برای یک شهر به منزله لباس به شمار می‌روند. لباسی که خوب و بد و زشت و زیبا را درون خود نمایان می‌کند و نشانه‌ای از کیستی و هویت شهر است.
به گزارش تابناک قم، بیداد بی‌هویتی در شهرهای امروز و آشفته‌بازار سوداگری ساخت و ساز که در دهه‌های گذشته رخ داده، بیشترین اثر را بر سیمای شهرها گذشته است. در این میان وقتی از قم گفت‌وگو می‌کنیم، به دلیل نقشی که این شهر در تحولات تشیع و انقلاب دارد، هویت شهری اهمیتی خاص و ویژه پیدا می‌کند.
درباره اوضاع آشفته سیما و منظر شهری در قم و به ویژه وضعیت نمای ساختمان‌ها حرف‌های بسیاری برای گفتن وجود دارد اما به نظر می‌رسد در ماه‌های گذشته قدم‌هایی برای بهبود نسبی این وضعیت برداشته شده است.
اثرگذاری مسکن بر الگوی رفتاری
مشاور مدیرکل راه و شهرسازی با بیان این که پس از انقلاب در عرصه معماری و شهرسازی تغییر بنیادین ایجاد نشد و سیستم آموزشی، نگاه‌ها و الگوها تغییری نکرده است، اظهار کرد: در سال‌های گذشته در این زمینه الگوی خوبی در شهرها پیاده نشد.
«سیدمجید فارغیان‌قمی» با بیان این که مقام معظم رهبری از سال 76 به بعد تمرکزی در موضوع معماری و شهرسازی اسلامی ایجاد کردند، گفت: بر سر تعریف معماری و شهرسازی اسلامی هم مناقشه‌های بسیاری وجود دارد اما منظور ما از این عنوان سبکی از معماری و شهرسازی است که با زندگی اسلامی سازگار باشد.
این کارشناس معماری و شهرسازی اظهار کرد: مقام معظم رهبری در مناسبت‌های مختلف به این موضوع تأکید کردند و گاهی الزاماتی هم برای آن وضع کردند.
وی با اشاره به تغییر سبک زندگی در سال‌های گذشته گفت: در 2 دهه پیش الگوی زندگی آپارتمان‌نشینی نداشتیم ولی اکنون آپارتمان‌نشینی سبک غالب است. خانه حیاط‌دار کم‌کم تبدیل به سبک زندگی مفرح و مورد توجه افراد خاص شده است.
فارغیان با بیان این که این رسوخ معماری و شهرسازی در طرز زندگی ما اثر دارد، افزود: چه بخواهیم و چه نخواهیم مسکن در الگوی رفتار ما اثرگذار است.
وی با بیان این که نمای ساختمان و نمای شهری مثل لباس است، اظهار کرد: ممکن است آدمی از درون برخی هویت‌ها را از دست داده باشد اما هنوز ظاهر صلاح را حفظ می‌کند. اگر این ظاهر هم از بین برود آخرین پوسته هویت از بین رفته است.
مشاور مدیرکل راه و شهرسازی استان قم با بیان این که دستگاه‌های متولی با تأخیر بسیار زیاد تمرکز خودشان را روی موضوع سیما و منظر شهری قرار دادند، افزود: شورای عالی معماری و شهرسازی ایران به عنوان آخرین نهاد مقنن در حوزه معماری و شهرسازی سال 87 مصوبه‌ای با نام ضوابط ساماندهی و ارتقای سیما و منظر شهری دارد. مطابق این مصوبه قرار شد در هر استان کمیته‌ای به نام کمیته سیما و منظر شهری تشکیل شود و نماهای شهری را رصد کند.
رشد قارچ‌گونه نماهای رومی
این کارشناس معماری و شهرسازی با بیان این که در دو سه سال گذشته شاهد شکل‌گیری قارچ‌گونه نمای رومی در شهر قم بودیم، گفت: نمایی که شاید حتی اگر رومی‌ها این را ببینند برایشان تازگی داشته باشد. برای توقف این جریان مصوبه ممنوعیت نمای رومی در کمیسیون ماده 5 استانداری تصویب شد.
وی افزود: الزامات ایمنی در زمینه نما هم وجود داشت و سازمان آتش‌نشانی قم هم متقاضی بسیاری از کنترل‌ها بود.
فارغیان اظهار کرد: در کنار اقدام‌های محدودکننده به نظر می‌رسید باید پروژه‌های طراحی شهری هم داشته باشد. در برخی از محورها باید پروژه‌هایی طراحی می‌شدند که نمونه‌های خوب معرفی شوند. بر این اساس دو طرح طراحی شهری خیابان آذر و چهارمردان در جریان است و انتخاب مشاور انجام شده که مجری این کار شهرداری است.
ممنوعیت استفاده از شیشه در نمای ساختمان
به گفته مشاور مدیرکل راه و شهرسازی طبق این مصوبه، نماهای پوسته‌ای شیشه‌ای کامپوزیت ممنوع شده و پیش‌بینی می‌شود هر استانی بر اساس نیازها و الگوهای بومی می‌تواند ضوابطی داشته باشد.
بر همان اساس ضوابطی تدوین شد که در نیمه دوم سال 92 تصویب شد. این که در استان قم چه نوع مصالح و نمایی قابل قبول است تدوین شده است.
همان‌گونه که «سیدمجید فارغیان‌قمی» گفته این کمیته سیما و منظر در استان قم به صورت خیلی ضعیف تصویب شد و سالانه یک جلسه بیشتر نداشت.
وی افزود: از اواخر سال 94 احساس شد این کمیته باید تغییر رویکرد داشته باشد و قدری فعال‌تر شود. به این نتیجه رسیدم که خود این کمیته به تنهایی نمی‌تواند مسائل را پیش ببرد و به نهادی نیاز داریم که دستگاه‌های مختلف را وارد عرصه، و تکلیف به رعایت ضوابط کند.
به گفته مشاور مدیرکل راه و شهرسازی، در سال 95 کمیته سیما و منظر 14 جلسه داشت و همین عدد رشد خوبی در زمینه تعداد جلسه‌ها محسوب می‌شود.
مصوبه‌های شورای عالی معماری و شهرسازی ایران، ضوابط نما و منظر شهر قم که سازگار با مصوبه‌های شورای عالی و دانش پایه معماری و شهرسازی از جمله پایه‌های کار در این کمیته است.
فارغیان با بیان این که هر دانش‌آموخته‌ای در رشته معماری و شهرسازی می‌داند چه نماهایی مطلوب وچه نماهایی نامطلوب است، اضافه کرد: کسانی که نمای نامطلوب طراحی می‌کنند می‌دانند کار درستی انجام نمی‌دهند اما بنا به اقتضای بازار این کارها را انجام می‌دهند.
وی با اشاره به پیگیری‌های کمیته سیما و منظر برای کنترل نمای چند ساختمان شاخص در شهر قم اظهار کرد: در این زمینه توفیق‌های نسبی هم به دست آمد.
به گفته مشاور مدیرکل راه و شهرسازی قرار است در یک روال معین، نمای ساختمان‌های گروه «د» که در شهر قم بلندمرتبه با تراکم بسیار زیاد محسوب می‌شوند، در این کمیته بررسی و تصویب شود.
منبع: همشهری
