به گزارش تابناک قم، سالهاست در قم از جمعآوری سالانه 300 کودک کار و خیابانی توسط دستگاههای متولی از جمله شهرداری و ساماندهی آنها توسط بهزیستی سخن گفته میشود؛ اما چیزی که تغییر نکرده است وضعیت زندگی این کودکان و حضورشان در شهر است. این ساماندهی انگار تبدیل به دور باطلی شده است که کودکان از سر چهارراههای شهر به اصطلاح خود مسئولان جمعآوری میشوند و بعد از گذراندن شبی در مراکز بهزیستی رها میشوند و باز هم روز از نو و روزی از نو.
بیتوجهی به ریشه و علت کار کودک حلقه مفقودهای است که در طرحهای ساماندهی مورد غفلت قرار گرفته است. این که کودک گاهی برای گذران زندگی خود و خانواده راه دیگری جز بودن در خیابان ندارد مسألهای است که در برخورد ضربتی و به اصطلاح «جمعآوری» این کودکان نادیده انگاشته شده است.
ساماندهی کودکان کار با متد جدید
معاون امور اجتماعی بهزیستی قم هم بر این مسأله اذعان داشت و از تغییر رویکرد طرحهای ساماندهی کودکان کار و خیابانی خبر داد و گفت: سیستم، پیشنیه و فضای فیزیکی و تجهیزات ساماندهی کودکان کار و خیابانی با توجه به مصوبه مجلس برعهده شهرداری است اما در استان قم هنوز این اتفاق نیفتاده است و بهزیستی به صورت غیردولتی به ساماندهی و پذیرش کودکان خیابانی و کار اقدام میکند و جمعآوری این کودکان برعهده شهرداری است.
به گفته «مریم علیشیری» رویکرد و مدل جدیدی که سازمان بهزیستی کشور ابلاغ کرده در برخی استانها به صورت پایلوت انجام شده است. این مدل در استان قم مقدمات نهایی خود را میگذراند و تا پایان سال جاری پذیرش کودکان کار و خیابانی در مراکز شبانهروزی نخواهیم داشت.
علیشیری افزود: در این رویکرد جدید سازمان بهزیستی به دنبال این است که ساماندهی این کودکان با محوریت خانواده صورت گیرد.
وی اظهار کرد: در گذشته کودکان کار و خیابانی توسط شهرداری جذب و سپس به بهزیستی انتقال داده میشدند. بهزیستی هم نسبت به شرایط تحصیلی کودک و بحثهای مددکاری اقدام میکرد. این کودکان بعد از یک شب ماندن در مراکز نگهداری بهزیستی رها میشدند اما معمولا مشاهده میشد کودک به محیط خیابان و کار خود باز میگردد.
استفاده از نیروهای متخصص
علیشیری با بیان این که در مدل جدید ساماندهی کودکان کار، طرح حمایتی و آموزشی کودکان کار اجرایی خواهد شد، گفت: در این طرح دیگر شهرداری به صورت غیرتخصصی و غیرکارآمد وارد عمل نخواهد شد که شاید با نوع برخورد غیرکارشناسی و نادرست نتیجه عکس به همراه داشته باشد؛ بلکه کارشناسان آموزشدیده و مجرب با کاورها و لباسهای مخصوص نسبت به ارتباط مؤثر و نزدیک با کودک اقدام خواهند کرد.
به گفته معاون امور اجتماعی بهزیستی قم در این طرح کارشناسان بهزیستی با حضور در محل کار کودک نسبت به چگونگی و علت حضور کودک در خیابان اطلاعاتی جمعآوری میکنند و حتی در صورت امکان به خانه کودک هم راه پیدا میکنند و کار مددکاری و تحصیلی روی کودک و خانواده وی صورت خواهد گرفت.
وی افزود: اما اگر کودک بیسرپرستی در خیابان مشاهده شد که پدر و مادر ندارد و اقوام هم پذیرای کودک نیستند، در دام گرفتار شده و برای گروه یا فرد خاصی مجبور است کار کند، جزو کودکان تحت حمایت بهزیستی محسوب خواهد شد و با اجازه مراکز قضایی وارد مراکز نگهداری از کودکان بیسرپرست و بدسرپرست خواهد شد.
آموزش حرفه به کودکان کار
کارشناس مسؤل امور آسیبدیدگان اجتماعی بهزیستی قم هم توجه به خانواده را حلقه مفقوده طرح ساماندهی به شیوه گذشته دانست و اظهار کرد: در طرح جدید سازمان بهزیستی تلاش میشود جایگاه خالی خانواده بیشتر مورد توجه قرار گیرد و ساماندهی این مشکل، یعنی کار کودک، در قالب خانواده صورت گیرد.
«محمد مجیدی» ارائه خدمات مشاورهای و آموزشی را از مفاد این طرح ذکر کرد و گفت: در صورتی که دلیل به کارگیری کودک ناتوانی مالی خانواده باشد، کودک زیر پوشش آموزشهای فنیوحرفهای قرار خواهد گرفت تا بتواند بعد از 18 سالگی در یک حرفه و مهارت ویژه مشغول به کار شود.
اگرچه اجرای این طرح زمانبر خواهد بود و نمیتوان به صورت کوتاهمدت انتظار نتیجه مشهودی داشت، میتوان امید داشت با ریشهیابی مشکل و حل آن آینده بهتری در انتظار کودکان کار باشد.
هر چه هست پدیده کار کودک پیامد عوامل فردی، خانوادگی، اقتصادی و فرهنگی گوناگونی است که رفع آن هم در گرو کاری هماهنگ و علمی توسط همه نهادهای ذیربط است؛ تجربه سالهای گذشته طرحهای ساماندهی مشترک شهرداری و بهزیستی که نتیجه درخوری نداشته است، دلیلی بر این مدعاست که ساماندهی کودک کار باید به صورت موردی و با در نظر گرفتن شرایط هر خانواده صورت گیرد که شیوه جدید در دست اقدام میتواند زمینههای این اتفاق را فراهم کند.
70 درصد کودکان کار قم خانواده دارند
کارشناس مسؤل امور آسیبدیدگان اجتماعی بهزیستی قم نیز با بیان این که این موارد حاد درصد کمی از کودکان کار استان را تشکیل میدهند و بیشتر کودکان کاری که در شهر قم فعال هستند خانواده دارند، افزود: بیش از 70 درصد کودکان کار در استان قم در خانواده خود و با حضور پدر و مادر زندگی میکنند که بیشتر آنها با اطلاع، تأیید و در برخی موارد با تهدید و اجبار خانواده مشغول به کار شدهاند.
«محمد مجیدی» به مشکلات کار کودکان هم اشاره کرد و گفت: مشکلات تحصیلی و محرومیت از تحصیل، آشنایی و درگیر شدن با مسائل و مشکلات و انحرافات اخلاقی، آشنایی با سیگار و مواد مخدر و فراهم شدن زمینه سوءمصرف مواد، تعامل و ارتباط نادرست با خانواده و در نهایت ایجاد مشکلات خانوادگی بخشی از مشکلاتی است که خیابان برای این کودکان به همراه آورده است.
بافت مهاجرپذیر و موقعیت خاص جغرافیایی استان سبب شده بیشتر کودکانی که در شهر به کار مشغولاند بومی نباشند.
به گفته مجیدی، بسیاری از کودکان کار فعال در قم غیربومی یا غیرایرانی هستند و به سبب بافت مهاجرپذیر قم همراه با والدین خود در این شهر حضور پیدا کردهاند و به دلیل هویت مذهبی و زیارتی شهر قم اطراف حرم مطهر حضرت معصومه(س) یا مسجد مقدس جمکران را جای مناسبی برای کسب درآمد میدانند.
منبع: همشهری