این روزها رسانه‌ای شدن تصمیم کمیسیون ماده 5 استان درباره ساخت یک ساختمان تجاری 9 طبقه در پروژه شهید کاظمی که قرار بود پارکینگ خیابان صفائیه باشد، واکنش‌های مختلفی را رقم زده است. از طرفی بیشتر اعضای شورای اسلامی شهر نسبت به این تصمیم اعلام نارضایتی می‌کنند و شهردار قم هم از آن دفاع نمی‌کند و از طرف دیگر گفته می‌شود که شهرداری در این عرصه چاره دیگری ندارد.
به گزارش تابناک قم، واقعیت این است که این پروژه را می‌توان یکی از نمادهای بیراهه رفتن شهرها در تفکر توسعه‌ای بدون حد و مرز دانست. تفکری که در هسته مرکزی شهر و در نزدیکی حرم مطهر اجازه ساخت یک ساختمان 9طبقه را می‌دهد بدون این‌که به آینده ترافیکی و شهرسازی چنین تصمیمی فکر کند.
پروژه شهید کاظمی ابتدا تنها یک معبر در خیابان صفائیه بود و قرار بود در معضل کمبود پارکینگ در این خیابان گره گشایی کند. برای راه‌اندازی پروژه شهید کاظمی در سال 77 نزدیک به 5 هزار متر از کوچه شهید کاظمی به عنوان پارکینگ عمومی از طریق کمیسیون ماده 5 استانداری قم تغییر کاربری داده شد. در آن زمان شهرداری از منابع داخلی خود، 35 باب منزل در این محدوده تملک کرد. داستان از جایی شروع شد که قیمت بالا و دردسرهای تملک، شهرداری را در چاه ویلی انداخت که بیرون آمدنش لاجرم به سقوط در چاه دیگری منجر شد.
از طرفی گشایش یک خیابان 30 متری حد فاصل خیابان صفائیه و بلوار شهید منتظری پیش‌بینی شده بود که شهرداری برای اجرای این طرح باید 100 باب منزل خریداری می‌کرد.
احداث این خیابان 30 متری هم در کمیسیون ماده 5 استانداری قم به تصویب رسید اما تملک برای شهرداری کار آسانی نبود و روند تملک‌ها چند سالی متوقف شده بود.
سابقه پروژه
«غلامرضا جان قربان» سرپرست امور شهرسازی و معماری شهرداری قم می‌گوید: سال 86 بود که شورا و شهرداری به این نتیجه رسیدند که بخش خصوصی را برای تسریع این کار وارد میدان کنند تا هزینه تملک و احداث را به عهده بگیرد.
به گفته وی، همان سال ابتدا بنیاد تعاون ناجا موافقت‌نامه اولیه‌ای برای این پروژه با شهرداری امضا کرد تا هم خیابان احداث شود و هم تامین پارکینگ برای خیابان صفائیه صورت گیرد که موافقت‌نامه پیش از اجرایی شدن به صورت یک طرفه فسخ شد.
«این موضوع متوقف ماند تا سال 92 که میان شهرداری و یک شرکت بخش خصوصی قرارداد مشارکتی بسته شد که از طریق مزایده و با قرارداد قانونی بود. بر اساس قراردادی که با این شرکت بسته شده بود مساحت این طرح از 5 هزار متر به 30 هزار متر رسید و کمیسیون ماده 5 استانداری مصوبه این موضوع را برای واگذاری زمین‌های تجاری به عنوان سهم شهرداری به سرمایه‌گذار صادر کرد.»
آن طور که این مدیر شهرداری قم می‌گوید با ورود سرمایه‌گذار چاره‌ای نبود جز این‌که پروژه شهید کاظمی به یک پروژه اقتصادی تبدیل شود. پایان سال 92 قرارداد به مرحله قانونی رسید و تملک‌ها از طریق سرمایه‌گذار شروع شد و هزینه‌های سرسام‌آور تملک، پروژه را به مسیر دیگری برد.
جان قربان با اشاره به بررسی‌های کارشناسی که برای تصویب طرح شهید کاظمی صورت گرفته گفت: محدودیت ارتفاع به واسطه اشراف به بیت مقام معظم رهبری از موضوعاتی بود که در بررسی طرح این مجتمع مورد توجه کمیسیون ماده 5 قرار گرفت. طرح این مجموعه پایان سال 94 در کمیسیون ماده 5 استانداری تصویب شد که در جریان تصویب این طرح از زوایای مختلف بررسی‌های زیادی صورت گرفت و مشاوران طرح عارضه‌سنجی ترافیکی را به طور کامل انجام دادند.
وی افزود: از نظر شهرسازی هم به لحاظ اتفاقاتی که پیرامون خیابان صفائیه افتاده و میزان عرصه که بیش از 3 هکتار است، شرایطی به وجود آمده که در کارشناسی‌ها مورد تایید قرار گرفته است.
به گفته وی، کارشناسان فنی و ترافیکی با بررسی‌هایی که داشته‌اند این نکته را تایید کرده‌اند که این پروژه می‌تواند این میزان بارگذاری را پشتیبانی کند.
تامین 3 هزار و 200 پارکینگ
در این مجتمع کاربری‌های مختلف تجاری، رفاهی، مذهبی و اقامتی در نظر گرفته شده است که در مجموع به 2 هزار پارکینگ نیاز دارد. ولی این طرح تا 3 هزار و 200 پارکینگ را تامین کرده است.
سرپرست امور شهرسازی و معماری شهرداری قم اظهار کرد: از تعداد 3 هزار و 200 پارکینگ که در این طرح ساخته می‌شود ، 1000 پارکینگ کاملا عمومی است که از سوی شهرداری مدیریت می‌شود و بقیه پارکینگ‌ها هم تقریبا 70 درصد عمومی خواهد بود و به مغازه‌ها واگذار نمی‌شود.
وی با بیان این‌که برای این طرح 4 ورودی و خروجی طراحی شده تا میزان بارگذاری‌ها موجب ترافیک در خیابان صفائیه و بلوار شهید منتظری نشود گفت: در این طرح عملا 67 متر خیابان اجرا خواهیم کرد چرا که 35 متر خیابان شهید کاظمی خواهد بود و 2 خیابان 12 متری هم برای دسترسی‌ها در نظر گرفته خواهد شد تا حداقل مزاحمت را برای شبکه و بافت مجاور داشته باشد.
جان قربان اظهار کرد: این طرح یک طرح 19 ساله است و در شرایطی عملی شده که شهرداری توان تامین مالی برای احداث یک پارکینگ عمومی را نداشته است. در تمام شهرها اوضاع مالی شهرداری‌ها چندان رضایت بخش نیست و پروژه‌های عمرانی با مشارکت بخش خصوصی به ثمر می‌رسد که البته باید سود بخش خصوصی را هم در نظر گرفت.
وی با اشاره به این‌که در این طرح 167 منزل مسکونی از سوی سرمایه‌گذار تملک شد که اینها در بافت فرسوده شهری قرار گرفته بودند ادامه داد: قرارداد با سرمایه‌گذار، 5 ساله است. اما تملک‌ها تا امروز نزدیک به 3 سال طول کشیده و همین زمان موجب می‌شود سرمایه‌گذار نتواند به سود خود برسد.
پیامدهای پروژه
سرپرست امور شهرسازی و معماری شهرداری قم با اشاره به نقاط ضعف این پروژه گفت: هر پروژه‌ای نقطه ضعف دارد و در این پروژه هم نقاط ضعفی دیده می‌شود و هر قدر هم وقت و زمان برای طراحی پروژه‌های عمرانی بگذاریم باز هم مشکلاتی وجود خواهد داشت.
وی افزود: اجرای چنین پروژه سنگینی در خیابان صفائیه در هر صورت عوارضی خواهد داشت و ما این نقایص و عوارض را می‌دانیم. اما بهترین راهکار در دسترس شهرداری، اجرای این پروژه به این شکل بود و نباید از نظر دور داشته باشیم که فرصت‌ها و مزیت‌هایی که این طرح برای محله به وجود آورده از تهدیدات آن به مراتب بیشتر است.
هر چند جان قربان معتقد است اجرای طرح کنونی شهید کاظمی برای هسته مرکزی شهر و خیابان صفائیه بیشتر فرصت است تا تهدید اما کارشناسان بسیاری و از جمله اعضای شورای اسلامی شهر نسبت به این موضوع تردیدهایی دارند. از نظر شهرسازی ساختن یک ساختمان 9 طبقه در خیابان صفائیه فاجعه است و از نظر ترافیکی هم بنا به گفته کارشناسان این طرح عاقبت خوبی ندارد. شاید به همین دلیل است که اعضای شورای اسلامی شهر قم این مأموریت را به شهرداری داده‌اند تا اگر اجرای این طرح را به ضرر شهر می‌بیند، از آن خارج شود.
پروژه شهید کاظمی یکی از جالب‌ترین قصه‌های پروژه‌های شهری در قم است. نمایشی که نه فقط در قم بلکه این روزها در تمام کلان شهرها در حال اکران است. شهرهایی که از طرفی در ظاهر به سوی پیشرفت و توسعه می‌روند اما در حقیقت هر روز زندگی در آنها با مشکلات تازه‌ای روبرو می‌شود.
امروزه پروژه‌هایی که در شهرها اجرا می‌شود خیلی وقت‌ها تیغ دو لبه است؛ یک لبه ظاهری زیبا و به روز برای شهر و لبه دیگر تیزی تیغی که هر روز کیفیت فضای شهری را پایین آورده و شهرسازی را از الگوهای اصیل دورتر می‌کند و با پیش‌بینی‌های نامناسب زیرساختی، هزینه‌ها را برای آیندگان افزایش می‌دهد.
منبع: همشهری
