نیمه شعبان که می‌رسد، اجتماع عظیم منتظران ظهور در مسجد مقدس جمکران نگاه عالم را متوجه خود می‌کند. مانور بزرگ مهدویت و انتظار با حضور 2 میلیون زائر در وعده‌گاه منتظران ظهور شکل می‌گیرد. جمعیتی که این روزها زیر گنبد فیروزه‌ای مسجد جمکران، میلاد منجی عالم را جشن می‌گیرند حدود 2 برابر جمعیت کلانشهر قم هستند.
ساماندهی و مدیریت این تعداد زائر با امکانات محدود مسجد جمکران و دستگاه‌های اجرایی، موضوع گفت‌وگوی همشهری با «احمد حاجی‌زاده» معاون اجرایی مسجد مقدس جمکران است:
پیش بینی می‌کنید امسال چه تعداد زائر در ایام نیمه شعبان وارد مسجد جمکران شوند؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد که در 3 سال اخیر در مدت زمان 3 روز بین یک میلیون و 500 هزار نفر تا 2 میلیون نفر در این مسجد حضور پیدا می‌کنند.
امسال از مرکز آمار سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان درخواست کردیم روی بررسی دقیق‌تر تعداد نفراتی که در نیمه شعبان وارد مسجد جمکران می‌شوند، تمرکز داشته باشد. پیش بینی ما این است که در فاصله زمانی 3 روز میزبان حدود 2 میلیون زائر باشیم.
با توجه به محدودیت‌های دستگاه‌های اجرایی استان، خدمات رسانی به این جمعیت میلیونی که 2 برابر جمعیت قم هستند، بسیار دشوار به نظر می‌رسد. آیا تلاش شده از ظرفیت نهادهای ملی در این زمینه استفاده شود؟
مسئولان استان قم اهتمام خوبی برای خدمت‌گزاری به زائران دارند. ولی گله ما از مسئولان کشوری است که چرا نگاه ویژه به این مانور عظیم ندارند. در سال‌های اخیر تنها 3 نهاد نیروی انتظامی، سپاه پاسداران و جمعیت هلال احمر با امکانات و تجهیزات ملی در نیمه شعبان کمک کردند. بقیه نهادها از مجموعه‌های اجرایی استان بودند که توان و ظرفیت آنها در حد پاسخگویی به نیازهای جمعیت میلیونی ایام نیمه شعبان نیست.
ما در کمیته‌های مختلفی که در استان تشکیل می‌شود، این انتظار را از مدیران استانی داریم که تلاش کنند، مسئولان کشوری نهاد متبوع خود را در ایام نیمه شعبان به مسجد مقدس جمکران دعوت کنند تا از نزدیک با نیازمندی‌های مردم آشنا شوند.
ستاد تسهیلات زائران استان بهترین همکاری را با مسجد جمکران داشته چون استان قم میزبان این تعداد زائر است نه مسجد جمکران. ما هیچ اعتباری از هیچ جایی دریافت نمی‌کنیم و همه درآمدهای مسجد از محل نذورات مردمی است.
از مسئولان استانی راضی هستیم ولی مهم‌ترین نگرانی ما در حوزه فرهنگی است. اگر قرار باشد یک همایش 2 – 3 هزار نفره برگزار شود هزینه‌های زیادی صرف می‌شود ولی نهادهای فرهنگی در ایامی که جمعیت میلیونی وارد قم می‌شوند فعالیت ندارند. افرادی که در نیمه شعبان وارد مسجد جمکران می‌شوند ویژگی خاصی دارند. همه اینها اهل بیتی و دنبال تجدید بیعت با امام عصر(عج) هستند. ما توقع داریم نهادهای فرهنگی بیشترین کارکرد را داشته باشند ولی تنها کمیسیونی که در این مدت فعال نشده کمیته فرهنگی ستاد تسهیلات زائرین است.
در مسجد جمکران چه فعالیت‌هایی برای میزبانی از زائران در نیمه شعبان تدارک دیده شد؟
بیشتر فعالیت‌ها و خدمات مسجد مقدس جمکران در این ایام کارکرد فرهنگی دارد اما در زمینه ارائه خدمات به زائران پیش بینی‌هایی شده است. 2 ماه قبل از فرارسیدن سال جدید، جلسات مختلفی در ستاد مناسبت‌های مسجد تشکیل دادیم و در مورد خدماتی که در نوروز و نیمه شعبان ارائه شده و می‌شود همفکری شده است.
امسال 6 هزار خادم افتخاری بسیج شدند که بخشی از وظایف و مسئولیت‌های مسجد را انجام دهند. غیر از اینها، کارکنان و خادمان دائمی مسجد مقدس جمکران نیز در حالت آماده باش هستند. در بخش‌های امدادی، بیمارستان موقت از روز دوشنبه راه‌اندازی و تیم پزشکی استان در این مرکز درمانی مستقر شده و در حال ارائه خدمات به زائران هستند. برای تیم‌های امدادی هم مکان‌های ویژه مشخص شده است. دوره آموزش مدیریت بحران را برای همه کارکنان مسجد با هدف پیشگیری از مسائل امنیتی برگزار کردیم. تلاش زیادی صورت گرفته که از همه ظرفیت‌های مسجد جمکران برای تامین حداقل نیازهای زائران استفاده شود.
از زمانی که معاون سیاسی و امنیتی استاندار بودید و در ستاد تسهیلات زائرین نقش موثری داشتید، تاکنون چند سال گذشته است. احساس می‌شود مشکلات زائران در ایام نیمه شعبان هر سال تکرار می‌شود. به عنوان مثال هر سال گفته می‌شود ضعف آنتن دهی در اطراف مسجد برطرف می‌شود ولی باز هم زائران با این مشکل روبه‌رو می‌شوند. چرا تلاش جدی برای رفع این مشکلات دیده نمی‌شود؟
این طور نیست که همه مشکلات به همان شدت باقی مانده باشد. در 2 سال گذشته 42 اشکال داخلی را شناسایی و سعی کردیم بیشتر این مشکلات را برطرف کنیم.
همان طوری که اشاره کردید در سال گذشته، بزرگترین مشکل زائران ضعف آنتن دهی تلفن همراه بود. بسیاری از افراد خانواده‌ها گم می‌شدند ولی نمی‌توانستند از طریق تلفن همراه همدیگر را پیدا کنند، بنابراین فشار شدیدی به این خانواده‌ها وارد می‌شد. البته مسئولان همراه اول می‌گفتند بهترین دستگاه خاورمیانه را در این منطقه مستقر کرده‌اند ولی مشکل مردم برطرف نشده بود.
افزایش زائران مسجد مقدس جمکران، کار خدمات رسانی به آنها را دشوار کرده است. در سال‌های قبل به طور میانگین در طول هفته 250 هزار نفر وارد مسجد جمکران می‌شدند اما با بررسی‌های انجام شده، در 3 روز آخر هفته به طور متوسط 440 هزار نفر وارد این مسجد می‌شوند. بنابراین امکانات قم پاسخگوی این جمعیت نیست. اگر دستگاه‌های ملی به ما کمک نکنند و همه نهادهای استانی بسیج نشوند نمی‌توانیم خدمات مناسب به زائران ارائه کنیم.
واقعیت این است که تلاش دستگاه‌های استانی برای ارائه خدمات به زائران بیشتر شده اما درهای مسجد مقدس جمکران هم به روی دستگاه‌های اجرایی استان باز است. خوشبختانه تعامل خوبی میان مسئولان استانی و مسجد جمکران برقرار است که نشان‌دهنده وحدت و همدلی تمامی مجموعه‌ها برای استفاده از تمامی ظرفیت‌های استانی است.
آیا این تلاش‌ها در افزایش رضایتمندی زائران تاثیر داشته است؟
ما در هر مناسبتی از زائران نظرسنجی می‌کنیم و خوشبختانه رشد بسیار خوبی در میزان رضایتمندی زائران داشتیم. حدود 85 درصد از زائران از برخوردها ناراضی بودند ولی الان میزان رضایتمندی زائران بالای 95 درصد است.
برای بلوار پیامبر اعظم(ص) چه تمهیداتی اندیشیده‌اید؟
یکی از مشکلات جدید زائران در ایام نیمه شعبان تردد است که واقعا آزاردهنده است. با صحبت‌هایی که شده، اگر بلوار پیامبر اعظم(ص) به یک مسیر خدماتی تبدیل شود تا مردم به صورت پیاده وارد جمکران شوند، بخش قابل توجهی از مشکلات تردد زائران برطرف می‌شود. 40 درصد افرادی که در نیمه شعبان در مسجد جمکران حضور می‌یابند مردم قم هستند و اگر بتوانیم 20 درصد این افراد را به صورت پیاده هدایت کنیم، مشکلات مردم کمتر می‌شود. البته این کار مستلزم ارائه امکانات رفاهی و خدماتی به زائران است که مدیران شهرداری قول داده‌اند این امکانات را فراهم می‌کنند.
