هر چند لایحه بودجه کشور همچنان میان مجلس و شورای نگهبان در حال چکش‌کاری است اما بنا بر آن چیزی که موجود است، سهم استان قم از اعتبار طرح‌های استانی ویژه مصوب قانون در سال 95 معادل ۴۹۱ میلیارد و ۱۶۶ میلیون ریال معادل 1/54 درصد از کل اعتبارات طرح‌های استانی است.
به گزارش تابناک قم، بنا بر اعلام سازمان برنامه و بودجه استان قم، این استان در بودجه امسال رتبه بیست و هشتم را دارد. این در حالی است که سال گذشته رتبه این استان در تخصیص بودجه در کشور 29 بود. اما سفر رئیس‌جمهور و اختصاص کامل بودجه‌های مربوط به این سفر، جایگاه قم در بودجه را یک قدم بالاتر برد.
انتهای جدول اعتبارات بودن برای قم اتفاق تازه‌ای نیست. معمولا در سال‌های گذشته استان قم یا آخرین استان در اختصاص بودجه بوده و یا یکی مانده به آخر. این در حالی است که مقام معظم رهبری در سفرشان به استان قم بر عقب‌ماندگی‌های متراکم این استان تأکید کردند و شاخص‌های بسیاری در مجموعه شهر و استان می‌توانند این عقب‌ماندگی‌ها را تایید کنند. اما چرا قم با وجود مشکلاتی که در حوزه‌های مختلف دارد، در اولویت‌بندی‌های دولت در مقام آخر است؟
«سید حسن رضوی» رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان قم در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری تخصیص بودجه استان قم را عادلانه می‌داند.
وی در این زمینه می‌گوید: 1/5 درصد از جمعیت کشور در استان قم هستند و 1/56درصد از بودجه نیز به این استان اختصاص داده شده است که نشان‌دهنده اختصاص عادلانه بودجه است.
رتبه 17 از نظر درآمد
رضوی در عین حال اذعان دارد که استان قم از نظر درآمد در کشور رتبه هفدهم را دارد و معتقد است امور این شهر با بودجه‌های دولتی نمی‌چرخد.
سخنان رضوی مورد قبول بسیاری از مسئولان شهری و استانی در قم نیست. از جمله شهردار قم که معتقد است این شهر کمبودهای بسیاری دارد و با وجود این که تبدیل به یک استان شده زیرساخت‌های کافی برای آن شکل نگرفته است.
«سید مرتضی سقائیان‌نژاد» با اشاره به این‌که استان‌های دیگر صنایعی دارند که می‌توانند از درآمد آن برای توسعه زیرساخت‌ها استفاده کنند می‌گوید: صنعت قم معارف اسلامی است. اما گویا کسی قدر و منزلت معارف اسلامی را نمی‌داند که قم همچنان با کمبودهایش دست و پنجه نرم می‌کند.
وی با اشاره به این‌که بودجه عمرانی قم در سال گذشته 80 میلیارد تومان بود می‌افزاید: معلوم است که با این رقم نمی‌توان مشکلات شهری مانند قم را حل کرد.
شهردار قم معتقد است: جایگاه قم همچنان برای دولت‌ها ناشناخته است و باید مرتب درباره این جایگاه و کارکرد آن سخن گفت تا همه متوجه نیازهای این استان بشوند.
حجت‌الاسلام «سید محمد آتش‌زر» رئیس کمیسیون بودجه شورا و کسی که 16 سال تجربه حضور در شورای اسلامی شهر قم را داشته و سال‌ها ریاست این شورا را به عهده گرفته معتقد است مدیران قمی در عرصه پیگیری برای جذب بودجه‌های ملی تمام تلاش خود را به کار نگرفته‌اند.
تلاش بیشتر مسئولان استانی
وی در این زمینه می‌گوید: معمولا در هنگام تخصیص بودجه‌ها مسئولان استان‌ها تلاش‌های مضاعفی می‌کنند تا با چانه‌‌زنی سهم استان خود را در بودجه بالا ببرند.
گاهی دیده می‌شود در هنگام تصویب بودجه‌ها در مجلس هم مسئولان استان‌ها رایزنی‌های مستمر با نمایندگان دارند و از این طریق حرف خود را به کرسی می‌نشانند که این قبیل فعالیت‌ها البته اثربخش است و استانداری هم خوب است این موضوع را پیگیری کند.
این عضو شورای اسلامی شهر قم بیان می‌کند: به نظر می‌رسد مجموعه مدیریت استان در این زمینه باید قوی‌تر عمل کند و با واسطه قرار دادن مراجع تقلید و بزرگان دیگر، به خاطر پرداخت نشدن سهم قم در بودجه اعتراض خود را مطرح کند.
حجت‌الاسلام آتش‌زر ابراز می‌کند: البته این موضوع فقط به دولت یازدهم مربوط نمی‌شود و ما از دولت‌های گذشته هم در این زمینه گله داریم چراکه حق قم را ادا نکردند. قم از نظر عمران شهری عقب‌ماندگی‌هایی دارد که دولت باید برای رفع آن کمک می‌کرد.
زیرساخت‌های قم ضعیف‌تر از شهرهای کوچک
وی در توضیح کافی نبودن بودجه‌های سالیانه‌ای که به قم اختصاص داده می‌شود می‌گوید: اگر نگاهی به وضع دیگر شهرها بیندازیم متوجه می‌شویم که چه اندازه در بودجه‌های سالیانه به قم اجحاف شده است.
در قم با وجود این‌که محور مواصلاتی 17 استان و یک استان زیارتی است، هنوز رینگ نخست کمربندی به صورت کامل شکل نگرفته و از شاه جمال تا 72 تن هیچ کمربندی نداریم. این یک مثال است و موارد بسیار دیگری وجود دارد که نشان می‌دهد قم در بودجه‌نویسی‌ها همواره مظلوم بوده است.
این عضو شورای اسلامی شهر بیان می‌کند: شاید دولتمردان بودجه‌های فرهنگی را که به قم می‌آیند به حساب مردم قم می‌گذارند در حالی که این بودجه‌ها موضوعی است و نیازهای مردم قم در زمینه اشتغال، صنعت و عمران شهری موضوعی دیگر.
وی معتقد است دولت‌ها در زمینه حمایت از قم به عنوان خاستگاه انقلاب رسالت واقعی خود را انجام نداده و نمایندگان قم باید این موضوع را پیگیری کنند.
حجت‌الاسلام آتش‌زر درباره ریشه‌های این موضوع می‌گوید گاهی از سوی نمایندگان گفته می‌شود که وقتی مشکلات قم را در مجلس مطرح می‌کنیم استان‌های دیگر اعتراض می‌کنند در حالی که بسیاری از نمایندگان مجلس در قم بزرگ شده یا تحصیل کرده‌اند و با نیازهای قم آشنایی دارند. علاوه بر این‌که به دلیل نقشی که قم در کشور دارد، تمام کشور از قم نفع می‌برند.
توجه به کارکرد قم
«مجید آوری‌فرد» مدیرکل امور اقتصادی استانداری و آشنا به مسائل اقتصادی قم است.
او می‌گوید توزیع بودجه نسبت به جمعیت در صورتی قابل قبول است که آن مجموعه فقط کارکرد شهرستانی یا استانی داشته باشد. به عنوان مثال یک شهر دورافتاده که تردد چندانی در جاده‌های آن صورت نمی‌گیرد، نیاز به راه‌های زیادی ندارد. اما قم که پرترددترین اتوبان کشور را در خود جای داده در این زمینه هزینه‌هایی هم دارد.
وی گفت: یکی از شاخص‌ها در بودجه‌بندی تعداد شهرستان‌ها است که از این نظر که تک‌شهرستان هستیم باز هم از این شاخص عقب افتاده‌ایم.
آوری‌فرد می‌افزاید: موضوع دیگر این است که صنایع ما صنایع کوچک است و مقدار سرانه تولید ناخالص در قم نسبت به جمعیت کشور کمتر. در واقع ما 1/5 درصد جمعیت کشور را داریم اما 0/9 درصد تولید ناخالص ملی را تولید می‌کنیم.
وی با اشاره به این‌که قم مرکز نشر معارف اسلامی است، ابراز می‌کند: وظیفه دولت این است که برای هر استان یک کارکرد تعریف کند و استان‌هایی مانند قم که به دلیل کارکردشان از نظر بنیه اقتصادی ضعیف هستند بتوانند از دولت درآمد جذب کنند.
به نظر می‌رسد بیشتر بزرگان شهر و کارشناسان بر این موضوع توافق دارند که سهم شهری مانند قم در بودجه‌های کشوری باید بیش از اینها باشد و این میزان عقب‌ماندگی‌های عمرانی و اقتصادی برای شهری که پیشانی نظام اسلامی است پذیرفته نیست. با این حال باید به دنبال راهکارهایی برای بازتعریف اولویت‌بندی‌های دولت و مجلس در بودجه‌نویسی بود تا این مهجوریت در سال‌های آینده تکرار نشود.
منبع: همشهری
